تمدن عیلام در دشت خوزستان-5
ب-هنر ایلام میانی ( آنزان ) هزاره 2 ق.م :
بقایای هنر این دوره در هفت تپه با معماری عظیم هفت تپه ( آرامگاه تپتی آها ر و معبد چغازنبیل )قابل شناخت است .
1- معماری : ساخت آرامگاه شاهی تپتی اهار و معبد چغازنبیل – ابداع تاق ضربی و هلالی در این دوره – ساخت مقابر دو بهشی شامل محل تدفین در زیر و زیارتگاه بر کف ان ( در دوره اسلامی این شیوه بکار رفت ) – تزئین آجری بناها با نقش ( گاو – مرد ) و ( نخل – الهه )و ( بز- مرد ).
1- پیکره سازی : ساخت سردیس و ماسک صورت ( مربوط به زنان و مردان ) – استفاده سردیس صورت کنار اجساد ( تداوم این رسم تا آخر دوره ایلام دیده می شود )- ساخت مجسمه حیوانات از گل پخته به تعداد کم شامل مجسمه گاو کوهاندار و اسب و سر حیوان ( سر مرغابی و سر اسب و سر روباه و گاو ) . v 1-ساخت مجسمه های گلی مردان برهنه به کسوت نوازنده- دقت در ساخت پیکره های مردان بکار نرفته و مجسمه مردان زیور آلات ندارند و نوازندگان مرد با آلت موسیقی مانند تار یا سه تار هستند و ریش بلند و موهای بافته شده و پیشانی بند دارند- استفاده از ریش توپی و موی مجعد از ویژگی آرایش مردان ایلام میانی است ( بر خلاف دوره ایلام اولیه که موها کوتاه و ریش بلند و استوانه ایی بود ) . 2- ساخت مجسمه های زنان با آرایش ویژه موهای آراسته و نوار پهن دور سر که انتهای نوار تا پشت به لبه دامن می رسید و حالت چشم ها درشت است احتمالا از نوعی سرمه برای درشت شدن چشم ها استفاده آرایشی می کردند- آرایش زنان استادانه با ظرافت و موها بافته دور سر چنبر زده و با سر بند بسته و ابروان کمانی و چال چانه و لبخند ملایم بر لب دارند – مجسمه زنان ظریف تر از مردان و دستها به طرف سینه آمده و ران ها چاق و گرد است و احتمالا ادامه تفکر زن سالاری و باروری الهه های زن در ساخت برخی از این پیکره ها با بدن عریان نمایش داده می شود – در پیکره های زنان این دوره لوازم تزئینی مانند (دستبند – خلخال – گردن بند) دیده شده و موها تزئین و آرایش خاص دارند و لباس آنها تماما بلند تا قوزک پا است و چین دار می باشد و برخی پولک دوزی و شرابه دار و از جنس پارچه های لطیف مانند ابریشم می باشد – آرایش موی سر دو طرف بافته در دوسوی سر تنها در دوره ایلام میانی بود و در دوره ایلام جدید از رواج افتاد – ساخت مجسمه مفرغی مانند مجسمه ملکه نپیراسو و یا مجسمه ای طلا و طلای سفید به شکل نیایشگرو کاهنین.
1- نقوش برجسته سازی : برای تهیه پلاکهای مفرغی استفاده می شد – صحنه اییی از مراسم مذهبی و تصویر خدایان – بیشتر نقوش به زنان تعلق دارد و اغلب زنان برهنه اند – شرح فتوحات جنگی بر سنگهای یادمان از طریق نقش برجسته از این دوره آغاز شد ( بر خلاف دوره آوان و سیماش که تاریخ ایلام فقط از طریق منایع مکتوب بین النهرین امکان پذیر بود ) – مضامین این نقوش دعای خیر و یا نفرین برای مخربین بنا است – آستفاده از آجر لعابدار برای تزئین بناها ( ابداع آن توسط ایلامی ها در دوره میانه برای اولین بار ) – استفاده از پیکره های جانوران در دوسوی پلکان زیگورات . 2- ساخت اشیای گلی لعابدار و بدل چینی : جهت استفاده در کاشی سازی – ساخت پیکره های کوچک از بدل چینی بویژه به شکل حیوان ( از ابتکارات ایلامی ها ) . ساخت اشیای مفرغی با نقوش برجسته : با شرح پیروزی های ایلامی ( نوع ادوات جنگی – آرایش سربازان و لباس ها دیده می شود ) .